جرم نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای یکی از مصادیق جرایم سایبری است که در قوانین مختلف ایران به ویژه در قانون جرایم رایانه‌ای و قانون مجازات اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. این جرم به معنای دسترسی غیرمجاز به سامانه‌های رایانه‌ای، شبکه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی است که به قصد انجام فعالیت‌های غیرقانونی یا آسیب رساندن به سیستم یا داده‌ها صورت می‌گیرد.

تعریف نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای

نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای به معنای دسترسی به سیستم‌های کامپیوتری، شبکه‌ها یا داده‌های ذخیره‌شده در آن‌ها بدون مجوز قانونی است. این دسترسی می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلف مانند هک کردن، دسترسی به حساب‌های کاربری، یا استفاده از ضعف‌های امنیتی در نرم‌افزارها و سخت‌افزارها صورت گیرد.

انواع نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای

1. دستکاری داده‌ها: تغییر، حذف یا دسترسی غیرمجاز به اطلاعات ذخیره‌شده در سیستم‌ها.
2. دسترسی به اطلاعات محرمانه: دسترسی به اطلاعات شخصی، بانکی، یا اطلاعات مربوط به سازمان‌ها و نهادها بدون مجوز.
3. تخریب یا آسیب به سیستم‌ها: تخریب و از کار انداختن سیستم‌های رایانه‌ای از طریق نفوذ غیرمجاز.
4. استفاده از برنامه‌های مخرب (مانند ویروس‌ها و تروجان‌ها): وارد کردن برنامه‌های مخرب به سیستم‌ها به منظور سرقت داده‌ها یا آسیب رساندن به شبکه‌ها.

قوانین و مجازات‌های مربوط به نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای در ایران

در ایران، نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای و شبکه‌ها تحت قوانین مختلف مورد مجازات قرار می‌گیرد:

1. ماده ۱۲ قانون جرایم رایانه‌ای (مصوب ۲۰۰۹): طبق این ماده، هرگونه دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای یا شبکه‌های اطلاعاتی، اعم از دسترسی به داده‌ها، تغییر آن‌ها یا انتشار داده‌ها به صورت غیرمجاز، مجازات‌هایی مانند حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جریمه نقدی بین ۵ میلیون تا ۲۰ میلیون ریال را به همراه دارد.
2. ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای: در صورتی که نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای به منظور سرقت اطلاعات محرمانه، ایجاد اختلال در عملکرد سیستم‌ها یا تغییر داده‌های حیاتی باشد، مجازات آن حبس از ۱ تا ۵ سال و جریمه نقدی خواهد بود.
3. ماده ۷۲۴ قانون مجازات اسلامی: این ماده بیان می‌کند که اگر نفوذ غیرمجاز به سیستم‌های رایانه‌ای باعث خسارت یا آسیب به اموال یا اطلاعات دیگری شود، مجازات آن می‌تواند حبس یا جزای نقدی باشد.
4. مجازات‌های ویژه برای نفوذ به سیستم‌های دولتی یا حساس: در صورت نفوذ به سیستم‌های رایانه‌ای مربوط به امنیت ملی، اطلاعات حساس یا داده‌های نظامی، مجازات‌ها می‌تواند شدیدتر باشد و شامل حبس طولانی‌مدت یا حتی اعدام در موارد خاص گردد.