جرم کلاهبرداری اینترنتی به معنای فریب دیگران با استفاده از ابزارهای دیجیتال و فضای مجازی برای به دست آوردن مال، وجه یا اطلاعات حساس بهصورت غیرقانونی است. با گسترش استفاده از اینترنت و خدمات آنلاین در ایران، کلاهبرداری اینترنتی به یکی از متداولترین جرائم سایبری تبدیل شده است.
انواع روشهای کلاهبرداری اینترنتی
- فیشینگ (Phishing)
در این روش، کلاهبرداران از طریق ایجاد صفحات جعلی مشابه بانکها یا سرویسهای معتبر، کاربران را فریب میدهند تا اطلاعات حساس مانند رمز کارت بانکی و شماره حساب خود را وارد کنند.
- کلاهبرداری از طریق فروشگاههای آنلاین جعلی
مجرمان با راهاندازی فروشگاههای اینترنتی تقلبی یا تبلیغ محصولات با قیمتهای بسیار پایین، کاربران را ترغیب به خرید کرده و پس از دریافت وجه، کالا را ارسال نمیکنند.
- مهندسی اجتماعی
در این روش، کلاهبردار با جلب اعتماد قربانی از طریق تماس تلفنی، پیامرسانها یا شبکههای اجتماعی، اطلاعات محرمانه او را دریافت میکند و از آن برای سرقت یا کلاهبرداری استفاده میکند.
- کلاهبرداری از طریق سرمایهگذاریهای جعلی
برخی افراد با تبلیغ پروژههای سرمایهگذاری یا ارزهای دیجیتال غیرواقعی، سرمایه مردم را جذب کرده و پس از مدتی ناپدید میشوند.
- ارسال پیامک یا ایمیلهای جعلی برنده شدن در قرعهکشی
در این روش، کلاهبرداران با ارسال پیامک یا ایمیل به افراد و ادعای برنده شدن آنها در قرعهکشی، از آنها درخواست هزینه یا اطلاعات بانکی میکنند.
قوانین مربوط به کلاهبرداری اینترنتی در ایران
طبق ماده ۱۳ قانون جرایم رایانهای مصوب ۱۳۸۸، هرگونه کلاهبرداری از طریق سامانههای رایانهای یا مخابراتی جرم محسوب شده و مرتکب به مجازاتهای قانونی محکوم میشود.
مجازات کلاهبرداری اینترنتی به شرح زیر است:
- حبس از یک تا پنج سال
- جزای نقدی معادل وجه یا مالی که از قربانی اخذ شده است
- رد مال به شاکی
در مواردی که کلاهبرداری بهصورت سازمانیافته و در سطح گسترده انجام شود، مجازات ممکن است تشدید شود.