جرم نقض حق نشر (کپی‌رایت) در فضای مجازی
نقض حق نشر به معنای استفاده غیرقانونی از آثار دارای حقوق مالکیت معنوی، بدون اجازه صاحب اثر است. این آثار می‌تواند شامل کتاب‌ها، فیلم‌ها، موسیقی، نرم‌افزارها، مقالات علمی، طرح‌های گرافیکی و حتی محتوای دیجیتال در فضای مجازی باشد. با گسترش اینترنت، نقض حق نشر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های حقوقی در فضای دیجیتال تبدیل شده است.
مصادیق نقض حق نشر
- انتشار غیرمجاز آثار دارای کپی‌رایت
- آپلود، توزیع یا انتشار آثار بدون کسب اجازه از صاحب اثر.
- دانلود و پخش غیرقانونی محتوا
- دانلود یا به اشتراک‌گذاری آثار محافظت‌شده (مانند فیلم‌ها و موسیقی‌های دارای حق نشر) از سایت‌های غیرمجاز.
- کپی‌برداری از مقالات علمی و متون
- کپی‌کردن یا انتشار مجدد مقالات علمی، پایان‌نامه‌ها یا متون بدون اجازه نویسنده.
- استفاده از نرم‌افزارهای بدون مجوز
- نصب و استفاده از نرم‌افزارها بدون خرید یا کسب مجوز قانونی.
- سرقت ایده‌های خلاقانه و طرح‌های هنری
- کپی‌کردن یا استفاده از طرح‌های گرافیکی، آثار هنری یا تصاویر بدون اجازه صاحب اثر.
قوانین و مجازات‌های نقض حق نشر در ایران
- قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان (مصوب ۱۳۴۸)
طبق این قانون، هرگونه استفاده غیرمجاز از آثار دیگران بدون کسب اجازه از صاحب اثر، جرم محسوب می‌شود.
- مجازات:
- حبس از ۶ ماه تا ۳ سال
- جزای نقدی از ۱۰ میلیون تا ۵۰ میلیون ریال
- توقیف و جمع‌آوری آثار منتشر شده به‌صورت غیرقانونی.
- قانون جرایم رایانه‌ای (ماده ۲۵)
هرگونه تکثیر، توزیع و انتشار غیرمجاز آثار دیگران از طریق فضای مجازی، نقض حق نشر محسوب شده و قابل پیگرد قانونی است.
- مجازات:
- حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه
- جزای نقدی از ۵ میلیون تا ۲۰ میلیون ریال
- یا هر دو مجازات
- قانون تجارت الکترونیک (ماده ۶۲)
طبق ماده ۶۲ این قانون:
- هرکس به‌صورت عمدی، محتوای دارای حق نشر را بدون اجازه صاحب اثر در بستر الکترونیک منتشر کند، به مجازات‌های پیش‌بینی شده در قانون محکوم می‌شود.
