خرابکاری و تخریب داده‌ها یا نرم‌افزارها یکی از جرایم سایبری مهم است که به صورت عمدی توسط مجرمان سایبری برای از بین بردن داده‌ها، آسیب به نرم‌افزارها یا مختل کردن عملکرد سیستم‌های رایانه‌ای انجام می‌شود. این جرم می‌تواند پیامدهای اقتصادی، امنیتی و اجتماعی جدی به دنبال داشته باشد.

مصادیق خرابکاری و تخریب داده‌ها یا نرم‌افزارها

1. حذف یا تغییر داده‌ها
   • اقدام عمدی به حذف، تغییر یا مخدوش کردن داده‌های رایانه‌ای به‌گونه‌ای که قابل استفاده نباشد.
2. خرابکاری در نرم‌افزارها
   • ایجاد تغییرات مخرب در کدهای نرم‌افزاری که باعث خرابی یا از کار افتادن برنامه‌ها می‌شود.
3. حمله به سیستم‌های رایانه‌ای
   • انجام حملاتی مانند حمله‌های DDOS برای مختل کردن عملکرد سیستم‌های آنلاین یا سرورها.
4. آلوده کردن سیستم‌ها به بدافزار یا ویروس
   • انتشار عمدی ویروس‌ها، بدافزارها یا باج‌افزارها برای تخریب داده‌ها یا اخاذی از قربانیان.
5. خرابکاری در پایگاه‌های داده سازمان‌ها و نهادهای حساس
   • دستکاری یا حذف داده‌های مهم در سازمان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی یا بانک‌ها با هدف ایجاد اختلال.

قوانین و مجازات‌های مرتبط با خرابکاری و تخریب داده‌ها

1. ماده ۷۳۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
   هرکس به‌طور عمدی و بدون مجوز داده‌های دیگری را تخریب کند یا از دسترس خارج سازد، مجرم محسوب می‌شود.
   مجازات:
   • حبس از ۶ ماه تا ۲ سال
   • یا جزای نقدی از ۱۰ میلیون تا ۴۰ میلیون ریال
   • یا هر دو مجازات
2. ماده ۷۳۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
   هرکس به قصد آسیب رساندن به اطلاعات یا سیستم‌های رایانه‌ای، داده‌ها یا نرم‌افزارها را به‌طور عمدی مختل کند یا تغییر دهد، مشمول مجازات می‌شود.
   مجازات:
   • حبس از ۱ تا ۵ سال
   • یا جزای نقدی از ۲۰ میلیون تا ۱۰۰ میلیون ریال
   • یا هر دو مجازات
3. ماده ۷۲۹ قانون جرایم رایانه‌ای
   اقدام به تخریب یا تغییر در داده‌ها، نرم‌افزارها یا سامانه‌های رایانه‌ای دیگران بدون اجازه جرم محسوب شده و به شدت پیگیری می‌شود.
4. ماده ۷۳۴ قانون جرایم رایانه‌ای
   در صورتی که خرابکاری یا تخریب داده‌ها به امنیت ملی آسیب برساند، مجازات شدیدتری در نظر گرفته می‌شود.
   مجازات:
   • حبس از ۳ تا ۱۰ سال

آثار و پیامدهای خرابکاری و تخریب داده‌ها

1. آسیب‌های اقتصادی
   خرابکاری در سیستم‌های رایانه‌ای سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌تواند منجر به ضررهای مالی سنگین شود.
2. اختلال در خدمات عمومی
   تخریب داده‌ها یا نرم‌افزارهای نهادهای دولتی یا زیرساخت‌های حیاتی (مانند سیستم‌های بانکی، مخابراتی یا حمل‌ونقل) ممکن است باعث اختلال گسترده در ارائه خدمات عمومی شود.
3. تهدید امنیت ملی
   در صورتی که خرابکاری سایبری علیه نهادهای حساس دولتی انجام شود، می‌تواند به امنیت ملی کشور آسیب برساند.
4. از بین رفتن اعتماد عمومی
   حملات سایبری موفق می‌تواند باعث کاهش اعتماد عمومی به خدمات آنلاین و سیستم‌های دیجیتال شود.