جرم جعل رایانه‌ای و جعل اسناد

جعل رایانه‌ای به معنای تغییر، حذف، ایجاد یا وارد کردن اطلاعات به سامانه‌های رایانه‌ای یا داده‌های دیجیتال به‌صورت غیرقانونی با هدف فریب دیگران و بهره‌برداری غیرمجاز است. این نوع جعل، علاوه بر تخریب اعتماد عمومی، می‌تواند خسارات مالی و حقوقی قابل توجهی به افراد و سازمان‌ها وارد کند.

انواع جعل رایانه‌ای

1. ایجاد اسناد جعلی در قالب داده‌های رایانه‌ای
   • مانند ایجاد مدارک تحصیلی، کارت‌های شناسایی، گواهینامه‌ها یا سایر اسناد رسمی به‌صورت دیجیتال.
2. دستکاری داده‌های موجود
   • تغییر اطلاعات ثبت‌شده در سامانه‌های دولتی یا خصوصی مانند سوابق بانکی، اسناد ثبتی، و اسناد تجاری.
3. حذف یا تغییر داده‌های دیجیتال
   • حذف یا تغییر داده‌های مهم در سامانه‌های رایانه‌ای که به‌عنوان سند الکترونیک معتبر محسوب می‌شوند.
4. ایجاد و استفاده از امضای الکترونیکی جعلی
   • جعل امضای الکترونیکی برای تأیید اسناد یا تراکنش‌های الکترونیکی.

مصادیق جرم جعل رایانه‌ای

• جعل اسناد هویتی دیجیتال مانند کارت ملی هوشمند یا گذرنامه الکترونیکی.
• جعل اسناد مالی دیجیتال مانند چک‌های الکترونیکی و فاکتورها.
• جعل داده‌های موجود در سامانه‌های رسمی مانند سامانه‌های قضایی، اداری و آموزشی.
• جعل تراکنش‌های مالی آنلاین با دستکاری داده‌های مربوط به انتقال وجه.

قوانین و مجازات‌های مرتبط با جعل رایانه‌ای

1. ماده ۷۳۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
   هرگونه اقدام برای جعل داده‌ها یا اسناد الکترونیکی که باعث فریب دیگران و سوءاستفاده شود، جرم محسوب می‌شود.
   مجازات:
   • حبس از یک تا پنج سال
   • یا جزای نقدی از ۲۰ میلیون ریال تا ۱۰۰ میلیون ریال
   • یا هر دو مجازات
2. ماده ۷۳۳ قانون جرایم رایانه‌ای
   هرکس به‌صورت غیرمجاز اقدام به تغییر یا حذف داده‌های رایانه‌ای به‌منظور جعل نماید، مشمول مجازات می‌شود.
   مجازات:
   • حبس از ۶ ماه تا ۲ سال
   • یا جزای نقدی از ۱۰ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال