جرم سوءاستفاده از کودکان در فضای مجازی (Child Pornography) در ایران
سوءاستفاده از کودکان در فضای مجازی، از جمله تولید، توزیع، انتشار، ذخیره و فروش محتوای مستهجن مرتبط با کودکان، یکی از جرایم سایبری مهم و دارای مجازات سنگین در ایران است. این جرم، به دلیل اثرات مخرب جسمی، روانی و اجتماعی بر کودکان و تهدید ارزش‌های اخلاقی و امنیت جامعه، به‌شدت مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.
مستندات قانونی مربوط به این جرم در ایران
- ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی (ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه‌ای)
هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی محتوای مستهجن را منتشر، توزیع، یا ذخیره کند، به مجازات حبس یا جزای نقدی محکوم می‌شود.
تبصره: اگر محتوای مستهجن مرتبط با کودکان باشد، یا مرتکب به قصد تجارت یا افساد اقدام کند، به حداکثر مجازات تعیین‌شده محکوم خواهد شد.
مجازات:
-
- حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال
- جزای نقدی از ۵ میلیون تا ۴۰ میلیون ریال
- یا هر دو مجازات
- قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (مصوب ۱۳۹۹)
این قانون به‌طور خاص به حمایت از کودکان و نوجوانان می‌پردازد و هرگونه بهره‌کشی از آن‌ها، به‌ویژه از طریق فضای مجازی، را جرم‌انگاری کرده است.
- ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی
انتشار، توزیع یا نمایش هرگونه محتوای خلاف عفت عمومی جرم محسوب می‌شود و برای مرتکب آن مجازات‌هایی از جمله حبس و جزای نقدی در نظر گرفته شده است.
مصادیق جرم سوءاستفاده از کودکان در فضای مجازی در ایران
- تولید و انتشار محتوای مستهجن مرتبط با کودکان
تولید، فیلم‌برداری یا هرگونه بازنشر محتواهای غیراخلاقی که کودکان را مورد سوءاستفاده قرار می‌دهد.
- فریب کودکان برای بهره‌کشی جنسی
شامل ایجاد ارتباط با کودکان از طریق شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها به قصد سوءاستفاده جنسی.
- ذخیره یا فروش محتوای مستهجن کودکان
حتی نگهداری یا فروش این نوع محتوا در دستگاه‌های شخصی یا سامانه‌های رایانه‌ای جرم محسوب می‌شود.
- پخش زنده محتوای مستهجن کودکان
برخی مجرمان اقدام به پخش زنده صحنه‌های غیراخلاقی با حضور کودکان در اینترنت می‌کنند که این عمل نیز مشمول اشد مجازات است.
مجازات‌های تکمیلی و اقدامات پیشگیرانه
- محرومیت از حقوق اجتماعی
دادگاه می‌تواند مرتکبین این جرم را از برخی حقوق اجتماعی مانند اشتغال در مشاغل مرتبط با کودکان محروم کند.
- مسدودسازی سایت‌ها و کانال‌های مرتبط
پلیس فتا و نهادهای نظارتی وظیفه دارند که سایت‌ها و کانال‌هایی که به انتشار چنین محتواهایی می‌پردازند، شناسایی و مسدود کنند.
- آموزش و آگاه‌سازی خانواده‌ها
یکی از راه‌های پیشگیری از این جرم، آگاه‌سازی والدین و مربیان درباره خطرات فضای مجازی و نحوه محافظت از کودکان است.
راه‌های گزارش و پیگیری جرم در ایران
- گزارش به پلیس فتا
افراد می‌توانند در صورت مشاهده موارد مرتبط با سوءاستفاده از کودکان در فضای مجازی، موضوع را از طریق سایت پلیس فتا یا مراجعه حضوری گزارش دهند.
- مراجعه به دادسرای جرایم رایانه‌ای
پس از ثبت گزارش، دادسرای جرایم رایانه‌ای به پرونده رسیدگی کرده و در صورت اثبات جرم، مجازات لازم اعمال می‌شود.
