جرم سوءاستفاده از کودکان در تبلیغات یا محتوای غیراخلاقی
سوءاستفاده از کودکان در تبلیغات یا محتوای غیراخلاقی به هر نوع استفاده از تصاویر، ویدیوها یا هر محتوای دیگر که کودکان را به شکلی غیر اخلاقی و نادرست درگیر می‌کند، اشاره دارد. این نوع سوءاستفاده می‌تواند شامل استفاده از کودکان در تبلیغات تجاری، کمپین‌ها، محتوای رسانه‌ای یا فضای مجازی باشد که نه تنها از کودکان بهره‌برداری تجاری می‌کند بلکه آن‌ها را در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی قرار می‌دهد.
مصادیق سوءاستفاده از کودکان در تبلیغات یا محتوای غیراخلاقی
- استفاده از کودکان در تبلیغات تجاری غیر اخلاقی
استفاده از کودکان برای تبلیغ محصولاتی که برای آن‌ها مناسب نیست، مانند مواد دخانی، نوشیدنی‌های الکلی، یا حتی برخی از کالاهای آرایشی و بهداشتی. همچنین، تبلیغات به شیوه‌هایی که ممکن است آسیب‌های روانی به کودکان وارد کند، مانند اعمال فشار برای ظاهر یا ویژگی‌های خاص.
- استفاده از کودکان در محتوای مستهجن
تولید و انتشار محتوای مستهجن که در آن کودکان به شکلی نادرست درگیر می‌شوند، از جمله استفاده از آن‌ها در تصاویر یا فیلم‌های غیراخلاقی که برای جذب مخاطبان بزرگسال تولید می‌شود.
- استفاده از کودکان در محتوای توهین‌آمیز یا خشونت‌آمیز
در مواردی که کودکان در محتوای تبلیغاتی یا رسانه‌ای به گونه‌ای به‌کار می‌روند که حاوی توهین یا خشونت علیه آن‌ها باشد، که می‌تواند تأثیرات منفی جدی بر سلامت روانی و عاطفی کودک داشته باشد.
- استفاده از کودکان در دامن زدن به استانداردهای غیر واقعی
برخی از تبلیغات ممکن است کودکانی را به‌تصویر بکشند که در تلاش برای رسیدن به استانداردهای غیرواقعی زیبایی یا رفتارهای غیرمتعارف قرار دارند که تأثیرات منفی بر شکل‌گیری شخصیت کودک و اعتماد به نفس آن‌ها دارد.
آسیب‌های ناشی از سوءاستفاده از کودکان در تبلیغات و محتوای غیراخلاقی
- آسیب‌های روانی و عاطفی
سوءاستفاده از کودکان در چنین تبلیغاتی می‌تواند آسیب‌های روانی جدی مانند اضطراب، افسردگی، مشکلات اعتماد به نفس و احساس ناتوانی در آن‌ها ایجاد کند.
- آسیب به شخصیت کودک و هویت فردی
فشار برای پذیرش استانداردهای نامناسب یا رفتارهای غیرمتعارف می‌تواند به شکل‌گیری مشکلات هویتی و بحران‌های روانی در طولانی‌مدت منجر شود.
- نقض حقوق کودکان
این‌گونه سوءاستفاده‌ها نه تنها باعث آسیب‌های جسمی و روانی به کودکان می‌شود بلکه حقوق بنیادین آن‌ها را برای رشد و توسعه سالم و امن نقض می‌کند.
قوانین و مجازات‌های مرتبط با سوءاستفاده از کودکان در تبلیغات یا محتوای غیراخلاقی در ایران
- ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی (ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه‌ای)
طبق این ماده، تولید و انتشار محتوای مستهجن و غیراخلاقی که در آن از کودکان سوءاستفاده می‌شود، به‌عنوان جرم شناخته می‌شود و مرتکب به مجازات‌های شدید محکوم خواهد شد.
مجازات‌ها:
- حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال
- جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال
- یا هر دو مجازات
- قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (مصوب ۱۳۹۹)
این قانون به‌طور خاص برای حمایت از حقوق کودکان در برابر هرگونه سوءاستفاده، از جمله در دنیای دیجیتال و تبلیغات، طراحی شده است و هرگونه بهره‌برداری نادرست از کودکان را مجازات می‌کند.
- ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی
هرگونه تولید یا انتشار محتوای غیر اخلاقی که ممکن است آسیب‌های روانی به افراد (به‌ویژه کودکان) وارد کند، مجازات‌هایی مانند حبس یا جزای نقدی را در پی خواهد داشت.
راه‌های پیشگیری از سوءاستفاده از کودکان در تبلیغات و محتوای غیراخلاقی
- آگاه‌سازی و آموزش والدین و کودکان
آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها و کودکان درباره خطرات تبلیغات غیر اخلاقی و محتوای غیراخلاقی می‌تواند به کاهش این نوع سوءاستفاده‌ها کمک کند.
- تقویت قوانین و نظارت‌های دولتی
ایجاد و تقویت قوانین سخت‌گیرانه در رابطه با تبلیغات کودکان و نظارت بیشتر بر محتوای تبلیغاتی و رسانه‌ای می‌تواند از سوءاستفاده‌ها جلوگیری کند.
- ایجاد استانداردهای اخلاقی برای تبلیغات
مؤسسات دولتی و خصوصی می‌توانند استانداردهای اخلاقی در تبلیغات را برای تضمین سلامت روانی کودکان ایجاد کنند و از تبلیغاتی که به ضرر کودکان است جلوگیری کنند.
