دستکاری قراردادهای هوشمند
قراردادهای هوشمند، برنامه‌های خوداجرا هستند که بر روی بلاکچین اجرا می‌شوند و شرایط یک قرارداد را به‌صورت خودکار اجرا می‌کنند. با وجود مزایای این قراردادها در ایجاد شفافیت و حذف واسطه‌ها، وجود آسیب‌پذیری‌های امنیتی یا خطاهای کدنویسی می‌تواند آنها را در معرض دستکاری یا حملات قرار دهد.
روش‌های رایج دستکاری قراردادهای هوشمند
- حمله بازگشت‌پذیری (Reentrancy Attack)
- مهاجم با فراخوانی مکرر یک تابع در قرارداد، پیش از به‌روزرسانی وضعیت آن، منابع را تخلیه می‌کند.
- این حمله در قرارداد معروف DAO در سال ۲۰۱۶ رخ داد و باعث سرقت ۶۰ میلیون دلار شد.
- دستکاری در داده‌های ورودی (Input Manipulation)
- اگر قرارداد برای دریافت داده از کاربران به‌اندازه کافی بررسی اعتبار انجام ندهد، مهاجم می‌تواند داده‌های مخرب یا غیرمجاز وارد کند.
- سرقت کلیدهای خصوصی
- اگر کلیدهای خصوصی یا داده‌های حساس در کد قرارداد ذخیره شوند، مهاجمان می‌توانند به آنها دسترسی پیدا کنند.
- آسیب‌پذیری در اوراکل‌ها
- اوراکل‌ها که داده‌های خارجی را به قرارداد می‌آورند، می‌توانند توسط مهاجمان دستکاری شوند و داده‌های نادرست به قرارداد ارسال کنند.
- حملات “Gas Limit”
- مهاجمان می‌توانند با ایجاد تراکنش‌های پیچیده و افزایش هزینه گس، عملکرد قرارداد را مختل کنند.
- استفاده از کتابخانه‌های ناامن
- مهاجمان می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های کتابخانه‌های عمومی یا قراردادهای مرتبط برای دستکاری عملکرد استفاده کنند.
- فراخوانی غیرمجاز توابع حساس
- اگر دسترسی به توابع حساس به‌درستی محدود نشود، مهاجم می‌تواند آنها را مستقیماً فراخوانی کرده و عملکرد قرارداد را تغییر دهد.
- حمله به توکن‌های ERC20 یا ERC721
- مهاجمان با سوءاستفاده از پیاده‌سازی نادرست استانداردهای توکن، می‌توانند تعداد توکن‌های خود را افزایش دهند یا انتقال‌های غیرمجاز انجام دهند.
پیامدهای دستکاری قراردادهای هوشمند
- سرقت دارایی‌ها
- وجوه ذخیره‌شده در قرارداد می‌تواند به‌طور کامل به سرقت رود.
- اختلال در عملکرد قرارداد
- قرارداد ممکن است به دلیل دستکاری یا حملات از کار بیفتد یا غیرقابل‌استفاده شود.
- کاهش اعتماد کاربران
- بهره‌برداری‌های مکرر از قراردادها می‌تواند به کاهش اعتماد کاربران به پروژه یا فناوری منجر شود.
- ضررهای مالی گسترده
- دستکاری قراردادهای بزرگ ممکن است سرمایه‌گذاران، کاربران، و کل اکوسیستم را متضرر کند.
- رکود پروژه‌های بلاکچینی
- حملات مداوم می‌تواند به ترک کاربران و کاهش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین منجر شود.
راهکارهای پیشگیری از دستکاری قراردادهای هوشمند
- ممیزی امنیتی (Security Audits)
- قراردادها باید توسط تیم‌های متخصص امنیتی بررسی و ممیزی شوند تا آسیب‌پذیری‌های احتمالی شناسایی و رفع شوند.
- استفاده از الگوهای طراحی امن
- استفاده از الگوهای اثبات‌شده مانند الگوی “Pull Payment” برای جلوگیری از حملات بازگشت‌پذیری.
- محدودسازی دسترسی
- محدود کردن دسترسی به توابع حساس با استفاده از ابزارهایی مانند Modifierهای Solidity.
- استفاده از اوراکل‌های قابل‌اعتماد
- اوراکل‌های مورد استفاده باید دارای مکانیزم‌های اعتبارسنجی قوی باشند.
- مدیریت بهینه گس
- طراحی قرارداد باید به‌گونه‌ای باشد که از پیچیدگی غیرضروری جلوگیری کرده و کارایی گس را افزایش دهد.
- ذخیره‌سازی داده‌های حساس خارج از زنجیره
- داده‌های حیاتی مانند کلیدهای خصوصی نباید مستقیماً در قرارداد ذخیره شوند.
- تست گسترده و شبیه‌سازی حملات
- قرارداد باید در محیط‌های آزمایشی مورد بررسی قرار گیرد و سناریوهای مختلف حمله شبیه‌سازی شوند.
- پیاده‌سازی ارتقاءپذیری (Upgradeable Contracts)
- قراردادها باید به گونه‌ای طراحی شوند که در صورت شناسایی آسیب‌پذیری، امکان به‌روزرسانی وجود داشته باشد.
- بهره‌گیری از ابزارهای تحلیل استاتیک
- ابزارهایی مانند MythX یا Slither برای شناسایی آسیب‌پذیری‌های کدنویسی می‌توانند به توسعه‌دهندگان کمک کنند.
نمونه‌های مشهور دستکاری قراردادهای هوشمند
- DAO Hack (2016)
- حمله بازگشت‌پذیری که منجر به سرقت بیش از ۶۰ میلیون دلار ETH شد و باعث ایجاد فورک Ethereum و Ethereum Classic گردید.
- Parity Wallet Hack (2017)
- یک آسیب‌پذیری در کد چندامضایی کیف‌پول Parity منجر به مسدود شدن ۳۰۰ میلیون دلار ETH شد.
- bZx Protocol (2020)
- مهاجمان با دستکاری داده‌های اوراکل، توانستند از پلتفرم وام‌دهی bZx سوءاستفاده کنند و میلیون‌ها دلار سرقت کنند.
- Cream Finance (2021)
- یک مهاجم توانست از طریق یک آسیب‌پذیری قرارداد، بیش از ۱۳۰ میلیون دلار را به سرقت ببرد.
